ต้นเหตุของการเกิดเพลิงไหม้หรืออัคคีภัย แล้วลุกลากจนเกิดเป็นไฟไหม้ขนาดใหญ่ ๆ นั้น โดยปกติแล้วสามารถแบ่งลักษณะการเกิดเหตุได้ 2 แบบใหญ่ ๆ ดังต่อไปนี้
สาเหตุที่ 1 ก็คือ การเกิดอัคคีภัยจากความตั้งใจ
สาเหตุที่ 2 ก็คือ การเกิดอัคคีภัยจะความไ่ม่ได้ตั้งใจเกิดจากความประมาทเลินเล่อความรู้เท่าไม่ถึงการณ์
- ต้นเหตุของการเกิดเหตุไฟไหม้จากความตั้งใจ มีตัวอย่างดังต่อไปนี้ เกิดจากมีผู้จงใจที่ต้องการก่อให้เกิดความไม่สงบแล้วทำการลอกวางเพลิงหรือจุดไฟตามสถานที่ต่าง ๆ เช่น บ้าน อาคารต่าง ๆ หรือ แหล่งท่องเที่ยวทีมีคนจำนวนมาก การเกิดเหตุไฟไหม้แบบนี้ถึิอว่าเป็นการก่อเหตุวินาศกรรม ซึ่งต้นเหตุหรือแรงจูงใจอาจจะเกิดมากจากความไม่ปกติทางด้านจิตใจ หรือ จากความต้องการทางด้านการเมืองเช่นต้องการแบ่งแยกดินแดน
- ส่วนสาเหตุของอัคคีภัยจากความประมาทไม่ระมัดระวังนั้นปกติแล้วจะแบ่งเป็น 2 อย่าง
- เกิดจากความประมาทไม่รู้จักระวังเวลาที่ใช้ไฟหรือความร้อน การใช้ความร้อนนั้นมีหลายรูปแบบ เช่น ความร้อนจากเตารีด ความร้อนจากเตาไฟหรือหม้อหุงข้าว หากใช้โดยไม่ระมัดระวังและมี แหล่งเชื้อไฟที่ติดไฟได้ง่ายอยู่ใกล้เคียงแล้วก็จะทำให้เกิดการลุกติดไฟและไฟจะลามไปได้อย่างรวดเร็ว